DİŞ KRON'U NEDİR?
Kron; bir dişin ağız içerisinde görünen kısmıdır.
Dişin TAÇ TABAKASI olarak da isimlendirilir.
Dişin Kron kısımı; ağız içinde diş etlerinin üst kısmında görünen beyaz bölümdür. Diş minesi ve dentin tabakalarından oluşur. Gözle görünen beyaz kısmın ismi Mine Tabakası (Enamel) ismini alır.
Diş Minesi; insan vücudundaki en sert maddedir. Kafatasını oluşturan kemiklerden bile daha serttir, diğer tüm vücut kemiklerinden daha dayanıklıdır. Diş minesi inci gibi beyaz rengini ve sağlamlığını kimyasal yapı özelliklerine borçludur. Yapısındaki hidroksi apatit kristalleri ve organik kolajen fiberlerin sıkı konfigürasyonu, biyolojik dokularda nadir görülen benzersiz derecede dayanıklılık sağlar.
KRON; Dişin TAÇ kısmıdır.
KRON DİŞ KAPLAMASI NEDİR?
Kron Kaplama;
bir diş protezinin ağız içerisine bakan çiğneme yüzeyi'ni oluşturan parçasıdır.
Diş Protezi;
herhangi bir sebeple normal fonksiyonunu kaybetmiş sağlıksız diş yapısı veya direkt diş kaybı nedenleriyle, çiğneme, estetik ve hatta konuşma işlevlerinin bozulması durumlarında uygulanan yapay diş tedavisidir.
HANGİ SEBEPLERLE KRON KAPLAMA YAPILIR?
Neden Kron Kaplama Yapılır?
Diş kaplaması; dişlerin yüz ifadeleri ve mimikler birlikteliğinde insanın çehresini oluşturmadaki önemli konumları nedeniyle, insanların aklında genelde öncelikle estetik diş hekimliği tedavileri çerçevesinde gelmektedir. Oysa durum tam olarak öyle değildir. Diş Kron Kaplamalarının estetik amaçlarla kullanılması elbette önde gelen tedavi sebeplerindendir ancak, diş kaplaması kullanma sebepleri sadece bununla sınırlı değildir.
Diş Kaplama Tedavisi Endikasyonları :
Kron Kaplama Diş Uygulaması Nedenleri;
Kron Kaplama Diş Uygulaması Nedenleri;
- Zayıf Dişleri Korumak. Üzerlerindeki doğal kronun yüzeyini oluşturan mine tabakasında geriye dönüşsüz olarak hasarlama meydana gelen dişlerde zaman içinde diş çürüğü oluşur. Böyle dişlerde önce diş çatlaması, akabinde diş kırılması ve diş kaybı'na kadar giden bir klinik tablo izlenebilir. Zamanında uygulanacak kron diş kaplaması dış etkenlere karşı sağlayacağı izolasyonla dişlerin ömrünü uzatmada çok etkili bir tedavi seçeneğidir.
- Diş Restorasyonu. Yapısal özelliklerini kaybetmiş ve artık ağız içerisinde sağlıklı bir dişin görmesi gereken fonksiyonları tam olarak yerine getiremeyen dişlerin işlevsel ve estetik görevlerini tekrar yerine getirebilmeleri için tamir edilmelerini içeren tedavi girişimleridir.
- Dişin fiziksel olarak desteklenmesi. Doğal diş dokusunun yeterli miktarda kalmayacağı şekilde büyük bir dolgu ile doldurulmuş dişte, dolgu materyalinin dirayeti, dişin selameti için kâfi muvaffakiyeti sağlamaktan imtina edebileceği zaruri yeterlilik sınırının altında ise yapay olarak desteklenmesi icap eder. Böyle durumlarda uygulanacak yapay kron kaplama tedavisi, dişin ağır çiğneme basınçları altında bütünlüğünün korunması için elzemdir. (Bakınız : Tek Diş Kron Kaplama Protezi Tedavisi)
- Diş Köprü Kron Kaplama tedavisinde komşu sağlam dişlere. Köprü Diş Kaplama tedavisinde, kayıp olan bir veya birden fazla dişin boş yerlerinin komşuluğundaki dişler, inceltirek kron kaplama köprüsünün destek ayakları olarak kullanılır. Bu sebeple, bu şartlar gerektirdiğinde sağlam olan dişlere de ağzın bütüncül sağlığının sağlanması adına kron kaplama tedavisi yapılması icap edebilir.
- Diş şekil bozukluklarında. İşlevsel yeterliliğin tesisi ve estetik beklentilerin temini için kron kaplama kullanılabilir.
- Diş renk deformasyonlarında. Kötü hijyen ve sağlıksız ağız içi yapısına bağlı diş rengi bozulmalarında, diş sararması, diş kararması gibi durumlarda, kron kaplama ile hem orta ve uzun dönemdeki diş çürümesi riskine karşı korunma altına alınır, hem de renk değişiminin yarattığı negatif estetik etkilerin tesirleri telafi edilir.
- Diş İmplant Tedavisi. Dental İmplant vidası kökü çene kemiğine sabitlenir ancak implant tedavisinin muvaffakiyeti implant protezinin ağız içerisinde bir çiğneme yüzeyi oluşturacak diş kronu parçasına sahip olmasını gerektirir. İmplant vidası üzerine yerleştirilen abutment ile yapay kron kaplama birbirine bağlanarak yapay diş implant protezi tedavisi gerçekleştirilmiş olur.
- Diş Kanal Tedavisi. Kanal Tedavisi yapılmış bir dişte; dişi besleyen sinir-damar paketi diş-özü içerisinden çıkartılmıştır. Diş artık kendini yenileyebilme kâbiliyetini kaybetmiştir. Bu durum orta-uzun dönemde diş harabiyetine sebebiyet verebilir ve bu durumdan muzdarip olmaya yatkınlık gösterebilecek zayıf dişlerin varlıklarını daha uzun süre devam ettirebilmeleri için kron kaplama ile koruma altına alınmaları mantıklı bir seçenek olarak değerlendirilmektedir.
Kron Diş Kaplaması NE ZAMAN Yapılır ?
Özetle : Çürük, Diş Kaybı, Diş Çatlaması, Kanal Tedavisine sekonder, Diş gıcırdatması (bruxism), dişlerin doğuştan deformasyonu, Sonradan gelişen her türlü diş problemi... gibi sayılabilecek yüzlerce patolojik durumda GEREKTİĞİNDE, veyahut da sadece ESTETiK ihtiyaçlardan dolayı kişisel tercih sebepleri ile Diş Kaplaması yapılabilir.
Bu noktada akılda tutulması gereken önemli bir ayrıntı : Tıbbi ZORUNLULUK hallerindeki uygulamalar hususunda, mutlaka diş hekiminiz ile karşılıklı "dialog" halinde olmanız gerekliliğidir !
Estetik amaçlı diş kaplaması prosedüründe göz önünde bulundurulan öncelikler, daha çok uygulamayı yaptıran kişinin seçimleri doğrultusundadır. Ancak, diş hekiminiz size tıbbi zorunluluktan dolayı diş kaplaması öneriyor ise, bu önerinin altında yatan sebepleri mutlaka doğru anladığınıza emin olmalısınız ve mevcut diş rahatsızlığınızın doğası hakkında layığı ile bilgilendirilmeden böyle bir öneriyi göz ardı etmekle ulaşacağınız tek noktanın, tedavi önerilen dişin kaybı veya işlevsizleşmesi olacağını anlamanız şarttır !
Örneğin;
İyi bir diş hekimi, neredeyse "her dişi" dolgu tedavisi ile onarabilir !
Ancak bazı durumlarda, bunu "yapabileceği" halde, yapmamayı ve bunun yerine "Kron Diş Kaplaması" uygulamasını önermeyi seçer !
Bu tıpkı şu duruma benzer. Diş ağrısı ile gelen bir hasta, şiddetli ağrısı nedeni ile en kısa sürede ağrıdan kurtulma eğilimindedir. Ve pekçok diş ağrılı hasta, diş kliniklerine, şiddetli ağrı yaratan dişi "çektirerek" bir an önce yaşadıkları tatsız durumdan "kurtulmak" amacı ile gelir. Ancak bu durum diş hekiminin gözünde, "ağrıyan bir parmağın ağrısına son vermek için biran önce kesilip atılmasını istemek" ile eş anlamlıdır ! Diş hekimi çoğu ağrılı diş hastasında (tabii ki, gerekli muayene ve radyolojik tetkikleri yaptıktan sonra), "diş çekimi" yerine "kanal tedavisi" seçeneğini uygun görür. Ancak ağrı ajitasyonu ve anksiyetesi altındaki hasta, ayriyeten ne yazık ki kanal tedavisinin diş çekimine göre biraz daha masraflı olmasının da etkisi ile, "bir an önce" ve "en maliyetsiz" çözüme doğru meyletmektedir! Bu durumda, ön plana çıkan artık kendisini emanet etmek üzere olduğu diş hekiminin "basireti"dir. Eğer, bu tip bir hasta ile karşılaşan diş hekimi, hastanın ısrarı ile gerekmediği halde ağrıyan dişi çekme yönünde tercih yapar ise, bu durumda meslek ahlakına ters davranmış olacaktır!..
Diş Kron Kaplaması durumunda da, yukarıdaki paragrafta örneklendirilen senaryoya uygun pek çok vâka ile karşılaşılmaktadır. En çok rastlanılan örneklerinden bir tanesi; kanal tedavisi yapılmış ağzın en geri kısmındaki çiğnemeye yarayan "azı dişlerinin" büyük çaplı dolgularında, porselen diş kaplaması / zirkon diş kaplaması önerilmesidir. Bu dişler, çiğneme esnasında yüzlerce kilograma varan basınçlara maruz kalmaktadırlar. Tabii ki yapılan Diş Kanal Tedavisi ve akabinde Diş Dolgu Tedavisi bu basınçlara bir yere kadar karşı koyabilecek dirayettedir ancak, belirli büyüklükten sonra dolgular orta ve uzun dönemde diş için yeterli koruyuculuğu sağlayamamaktadır. Çiğneme işlevi için son derece önemli, dolayısı ile de sağlamlığının korunması "şart" olan bu dişlerde, kanal tedavisi ve dolgu tedavisini takiben bazen diş hekimi tarafından bir de "kron diş kaplama protezi çeşitleri" önerilmektedir. Hastalarımız şunu bilmedirler ki, böyle bir öneriyle karşılaştıklarında, diş hekiminin birincil düşüncesi mutlaka ve her zaman, girişim yaptıkları dişin orta ve uzun dönemdeki varlığını ve işlevini koruma altına almaktır. Diş hekiminin maddi nedenlerle böyle bir öneri yapması söz konusu olmadığı gibi, hastanın da bu öneriyi maddi nedenlerle geri çevirmesi ne yazık ki söz konusu diş ile ilgili pek hayırlı bir sona zemin hazırlamaz.
KRON DİŞ KAPLAMA ÇEŞİTLERİ NELERDİR?
Üretildikleri Malzeme Çeşitlerine Göre Kron Diş Kaplamaları :
Üretilmesinde Kullanılan Materyal Cinsine Göre Kron Diş Kaplama Türleri, burada ismen belirtilmiştir ancak kendilerine ayrılmış sayfalarında detaylıca anlatılmıştır. Özellikle merak ettiğiniz türün yukarıdaki listede isminin üzerine tıklayarak veya hepsine birden bakmak için aşağıdaki resimli sayfa linkine tıklayarak ilgili yazılara ulaşabilirsiniz.
KRON DİŞ KAPLAMA TÜRLERİNİN BİRLİKTE KULLANILDIĞI
DİŞ PROTEZ ÇEŞİTLERİ NELERDİR?
birbirinden farklı tiplerde Diş Protezi Çeşitleri üzerinde kullanılabilirler.
DİŞ KAPLAMASI NASIL YAPILIR?
Kron Kaplama Yapım Aşamaları
Dişin doğuştan var olan doğal Kron tabakasının, herhangi bir sebeple aşınarak artık koruyucu işlevini kaybetmesi nedeniyle, diş hekimi tarafından ağız içerisindeki ortama uygun olarak yeniden planlanan yapay kron alternatifinin, alınan kalıplar uyarınca diş teknisyenleri aracılığı ile suni olarak üretilmesi, yapma diş oluşturulurken takip edilen temel üretim süreci metodlarını oluşturur.
Yapay kron diş kaba alt-yapısının üretilmesini takiben, yeniden diş hekimi tarafından ağız içerisine oturtularak ince uyum süreçlerinden geçirilmek üzere işlenip, çiğneme-konuşma-estetik fonksiyonları hususlarındaki beklentileri yerine getirebilecek hale getirildikten sonra eski diş kökü üzerine sabitlenmesi ve yapıştırılması işlemlerinin bütünü diş kron'unu porselen/zirkon diş protezi ile kaplamak olarak adlandırılır.
Yeni yapay kron'un diş üzerindeki yerine oturtulması için, eski doğal kron'un diş üzerinden çıkartılması gerekir. Bu işlem de, diş hekimi tarafından "pnömotik" (hava basıncını kullanarak çalışan) "aeratör" (diş hekiminin hastaya müdahale ettiği "ünit" denen muayene koltuğunun bir bileşeni) üzerine takılan "frez" (elmas veya çelik uçlu kesici-yontucu aparat) kullanılarak dişin üzerindeki kron'u oluşturan mine tabakası ve dentin katmanının uygun bir miktarının kesilerek çıkartılıp, üzerine yapıştırılacak yapay üretim mamülü yeni kron'un kolayca bütünleşebileceği bir şekile getirilmesi yöntemiyle uygulanır.
Aeratör - Basınçlı hava ile frezi döndürerek dişi kesen alet.
Diş Hekimliğinde, aeratör'e bağlanarak kullanılan Frez Çeşitleri.
Frezlerin ucu elmas ya da çeliktir.
Hızla dönerek dişi keserler.
Resimlerde, kron diş kaplama protezi yapmak için uygulanan diş kesme işleminde kullanılan aeratör ve frez çeşitleri örnekleri verilmiştir.
Bu işlem sırasında hastanın dişinde ağrı hissetmemesi için, diş ve çevre dokuların lokal anestezi ile uyuşturularak tamamen hissizleştirilmesi sağlanır. Bu sebeple kaplama diş protezi yapılırken, "tekniğine uygun" bir anestezi ile başlanan diş kesme işleminde hastanın ağız içerisinde ve dişlerinde ağrı hissetmesi imkansızdır. Ancak diş hekimi fobisi olan ve diş koltuğunda tedavi süresince oturması endişelerinden dolayı mümkün olamayan hastalarımızda, genel anestezi altında bu tip işlemlerin yapılması da bir seçenektir. Bu konuyla ilgili implant tedavisi sayfamızda anlattığımız diş hekimi korkusu ve genel anestezi ile diş tedavisi konularına bakabilirsiniz.
Dişlerin Kesilerek Yeniden Şekillendirilmesi adımları :
Yukarıdaki birbirini takip eden kesim aşamalarındaki diş resimlerinde; diş kron kaplama porselen/zirkon diş protezi yapmak amacı ile bir dişin doğal kron tabakasının elmas uçlu frez ile kesilerek traşlanması süreci, adım adım tüm aşamaları ile örneklendirilmiştir. Alt-en sağ resimde, doğal kron tabakasının kesilme işlemi tamamen bitmiş ve üzerine, diş hekimi tarafından alınacak ölçüler uyarınca bire-bir bütünleşecek şekilde üretilecek yapay kron'un yerleştirilmesine hazır hale getirilmiş dişin son hali görülmektedir.
Tamamen traşlanarak kesilmiş, üzerine seramik/porselen/zirkon/metal yapılı yeni bir yapay kron diş kaplamasından oluşan " diş protezi şapka" oturtulmaya uygun hale getirilmiş dişte, sıradaki uygulama, bu hazırlanmış altyapıya en uygun üst-yapı üretebilmek için kesilmiş dişin ölçüsünün alınması işlemidir.
Kesilen Dişlerin Ölçüsünün Alınması :
Ağız içi ölçüsü almak için kullanılan özel kaşık örnekleri
Kaşık içerisine doldurulacak aljinat hazırlanması.
Hazırlanan aljinatın veya silikonun, kaşık içerisine konulması.
Ölçü alma işleminde, Aljinat (Alginate) veya Silikon maddeleri kullanılır. Ufak bir kapta bir miktar su ile karıştırılarak toz şeklinden sakız kıvamına gelene kadar karıştırılan "aljinat", veya aktive edilmiş "silikon", ağız içi diş yapısına uygun üretilmiş bir "kaşık" içerisine konularak ölçüsü alınacak dişlerin üzerine uygulanır. Çabucak katılaşma özelliği sayesinde birkaç dakikada tamamen donan ölçü maddesi içerisinde, dişlerin tam bir kalıbı çıkartılmış olunur.
Aljinat, diş hekimliğinde kullanılması dışında, çeşitli gıdalarda katkı maddesi olarak da kullanılan, bir takım ilaçların içerisinde dolgu maddesi görevi gören, ve dahası özel durumlarda yapılarda izolasyon malzemesi olarak da kullanılabilen, tamamen organik kökenli doğal ve vücuda hiçbir zararı olmayan bir maddedir.
Yukarıdaki resimlerde, toz halindeki aljinatın hazırlanma aşaması adım adım gösterilmiştir. Ağız içi şekline göre özel olarak üretilmiş "kaşık" içerisine konan aljinat ya da tamamen aynı işlevi gören farklı bir madde olan silikon ile doldurulur, bu şekilde hastanın ağzı içerisindeki dişlerin üzerine hafifçe bastırılarak uygulanır.
Ağız içerisinde üzerlerine yapay Kron Diş Kaplaması yapılmak üzere kesilen dişlerin, başlangıçta yumuşak formda olan bu aljinat/silikon üzerinde oluşturduğu girintiler, işlem sırasında katılaşmaya başlayarak birkaç dakika içerisinde donan bu maddeler üzerinde sert yapılı bir kalıp oluşturur. Diş hekimince oluşturulan bu kalıp, diş teknisyenine gönderilir.
Diş Teknisyeni Ne Yapar?
Sıradaki adım, diş teknisyenlerine gönderilen bu kalıpların işlenerek, mevcut kesilmiş diş şekli ile %100 uyumlu yeni kron kaplama çeşidine göre; porselen diş kaplama protezi veya zirkon diş kaplama protezi imitasyonlarının oluşturulmasıdır. Bunun için diş teknisyeni, aşağıdaki resimlerde gösterilen sıra ile, kaşık içerisinde muhafaza edilmiş donmuş aljinat veya silikon ağız içi kalıbını, tıpkı heykeli oluşturulmak üzere bir kişinin yüzünün alınmış maske imajının içini doldurur gibi, alçı malzemesi ile doldurur. En alt sağ resimde açıkça görülebileceği şekili ile, ağız içi diş yapısının birebir aynısı "diş alçı modeli" oluşturulur.
Oluşturulan bu model üzerinde, yapılması planlanan kron kaplamanın cinsine göre, metal altyapı dökümü veya zirkon altyapı dökümü ya da porselen altyapı dökümü oluşturulur. Bu altyapının hangisi olacağı, kron kaplama çeşitlerinden hasta için belirlenenin hangisi olduğuna göre şekillenir.
Son Aşama : Kron Kaplama - Protez Diş'in; Diş Hekimince yerine yapıştırılması :
İstenen şekilde ve ağız içerisine uyacak formda üretilmesi diş teknisyeni tarafından tamamlanan Kron Kaplama Diş Protezi, tekrar diş hekimine gönderilir. Hastasının dişlerinin kesimi ve ölçüsünün alınmasını gerçekleştiren diş hekimi, alınan ölçü uyarınca diş teknisyenine yaptırdığı takma dişlerin / diş protezinin, canlı bir ortam olan ağız içine tam uyumlandırılmasından sorumludur. Aldığı tıbbi eğitim rehberliğinde, teknisyen elinden çıkan "işlenmemiş" yani "ince ayarları yapılmamış" Kron Diş Kaplaması, diş hekimi tarafından ağız içerisine uyumlandırma süreçlerine tabii tutulur. Diş Protezinin işlevsellik derecesini yani başarısını belirlemesi dışında, kullanım ömrünü, konuşma ve diğer ağız içi fonksiyonları ile ilişkilerini birebir etkileyen bu ince ayar aşaması, bu noktaya kadar anlatılan tüm adımlardan en önemlisidir.
İnce ayarı da yapılarak son şekli verilen Diş Protezi, artık yerine yapıştırılmaya hazırdır. Kron kaplamanın çeşidine göre değişen şekillerde ve bu değişen şekillerin gerektirdiği farklı malzeme türleri ile yapıştırma işlemi gerçekleştirilen diş protezi, kullanılan malzemenin kalitesi, yapılan işçiliğin ustalığı ve hastanın ağız hijyenine olan düşkünlüğü gibi faktörlerce ömrünün belirleneceği sürece kullanılmaya başlanır.
ile
Kron Nedir? - Kron Dişin Neresidir?
Kron Diş Kaplaması Nedir?
Diş Kaplaması Nasıl Yapılır?
konularında sormak isteyebileceğiniz ek hususlarda veya
bizzat bizden bilgi alabilirsiniz.
ANKARA DİŞ HEKİMİ ve SİNCAN DİŞ HEKİMİ Websiteleri için Yasal Uyarı : "ADO - DİŞ HEKİMLİĞİNDE İletişim Ortamlarında Yayın Yapma Klavuzu ve ETİK KURALLARI" dahilinde;
"SİNCAN DİŞ DOKTORU Sitesindeki bilgiler destek amaçlıdır. Diş Hekimi'nin hastasını diş hekimliği hastalıklarını teşhis için muayenesinin ve diş tedavileri uygulamalarının yerine geçmez ! "